Παναγιά Φανερωμένη: Τα ονόματα της Παναγίας και πότε γιορτάζουν. Tα τριακόσια ονόματα της Παναγίας (από την παράσταση της εικόνας, του τόπου, της ημέρας της γιορτής, της τεχνοτροπίας του ναού) και τα σημαντικότερα προσκυνήματα (μοναστήρια – εκκλησίες).
Στων Ελλήνων όλες τις κοινότητες στην εορτή της Παναγίας γίνονται μεγάλα πανηγύρια και μαζεύονται σ’ αυτά όλοι, από όπου κι αν ζουν, από κάθε μέρος του πλανήτη.
Η πίστη, η αγάπη, η γόνιμη σκέψη και η εφευρετικότητα όχι μόνο των καλλιτεχνών και των λογίων, αλλά και του απλού πιστού λαού προς την Παναγία φαίνεται και από τις επωνυμίες – ονόματα που της έχουν δώσει.
Παναγία Φανερωμένη στη Νέα Σκιώνη Χαλκιδικής
Το ξωκλήσι της Παναγίας Φανερωμένης στη Νέα Σκιώνη, βρίσκεται 2 χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού στη θέση της αρχαίας Σκιώνης. Είναι χτισμένο ακριβώς στην όχθη και φιλοξενεί θαυμάσιες τοιχογραφίες του 16ου αιώνα μ.Χ.
Το εκκλησάκι, καθώς και η γύρω περιοχή ανήκε στη Μονή Φλαμουρίου, στη Θεσσαλία. Όταν η Θεσσαλία απελευθερώθηκε από τους Τούρκους, το 1881 μ.Χ., παραχωρήθηκε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, στην οποία ανήκει μέχρι σήμερα.
Στο ναό φυλάσσεται η εικόνα της Παναγίας ζωγραφισμένη σε όρθια μαρμάρινη βάση αγάλματος. Η παράδοση για το ξωκλήσι λέει ότι ένας χωρικός της περιοχής είδε ένα φως στη θάλασσα να πλησιάζει στην ακτή. Νομίζοντας ότι πρόκειται για πειρατικό καράβι, επέστρεψε στο χωριό να ειδοποιήσει τους συγχωριανούς του. Το πρωί, όταν το φως έφτασε στην ακτή, είδαν ότι ήταν ένα μεγάλο κομμάτι μάρμαρο, με την Παναγία ζωγραφισμένη πάνω του, που επέπλεε στη θάλασσα.
Οι χωριανοί εντυπωσιάστηκαν από το θαύμα και ζήτησαν από τον Τούρκο μπέη της περιοχής να τους επιτρέψει να χτίσουν ένα εκκλησάκι για να στεγάσουν την εικόνα. Αυτός όμως αρνήθηκε, έριξε κάτω την εικόνα και άρχισε να την ποδοπατά. Η εικόνα έγινε ξαφνικά μαλακή σαν πηλός και παγίδεψε τα πόδια του μπέη, μη αφήνοντάς τον να ξεφύγει. Τότε ο μπέης μετάνιωσε, και ζητώντας συγνώμη επέτρεψε να χτιστεί το εκκλησάκι αυτό.
Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα κλαίει πριν συμβεί κάτι κακό στη χώρα. Λέγεται ότι η εικόνα δάκρυσε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λίγο πριν γίνει η εισβολή της Κύπρου, ακόμη και πρόσφατα, όταν δημιουργήθηκε το θέμα με το όνομα των Σκοπίων
Κάθε εορτή στον ετήσιο εορτολογικό κύκλο της Εκκλησίας έχει τρία στάδια, τα προεόρτια, την κυρίως εορτή και τα μεθεόρτια (δηλαδή τον απόηχό της).
Στις 23 Αυγούστου εκάστου έτους εορτάζουμε την Απόδοση της Κοιμήσεωςτης Θεοτόκου και η Εκκλησία κλείνει με την ίδια πανηγυρική διάθεση τους εορτασμούς της Κοιμήσεως και της Μεταστάσεως της Παναγίας, που τιμάται την 15 Αυγούστου. Ο λαός την εορτή αυτή την αποκαλεί τα «Εννιάμερα της Παναγίας».
Τι σημαίνει απόδοση στην εκκλησιαστική γλώσσα
Τη σκέφτεται σαν μνημόσυνο προς τη Μητέρα του Θεού, όπως πράττει, άλλωστε, και για τους δικούς του ανθρώπους. Ασφαλώς, δεν πρόκειται για εννεαήμερο μνημόσυνο για την Παναγία, αφού η Θεοτόκος ως μητέρα του Χριστού «μετέστη προς την ζωήν, μήτηρ υπάρχουσα της ζωής» και πρεσβεύει για τη δική μας σωτηρία και, συνεπώς, δεν νοείται τέλεση μνημοσύνου υπέρ αναπαύσεως της ψυχής της. «Απόδοσις» στην εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει τη μετά πάροδο οκτώ συνήθως ημερών επανάληψη της εορτής [στην περίπτωση της απόδοσης του Πάσχα έχουμε 39 ημέρες, πριν την Ανάληψη δηλαδή], ώστε με αυτόν τον τρόπο η διάρκειά της εορτής παρατείνεται μεθεορτίως μέχρις την ημέρα της αποδόσεως. Αυτό σημαίνει ότι ο εορτασμός δεν είναι στιγμιαίος.
Μ’ αυτόν τον τρόπο η μία εορτή παραδίδει τη σκυτάλη στην επόμενη εορτή που έχει τα δικά της βιώματα, τα δικά της μηνύματα. Έτσι ζούμε σε μία συνέχεια τη ζωή της Εκκλησίας και όχι αποσπασματικά. Η καθιέρωση της απόδοσης των εορτών προέρχεται από την παράδοση του Ισραηλιτικού Λαού στην Παλαιά Διαθήκη.
Με διάταξη του Μωσαϊκού Νόμου, οι μεγάλες ισραηλιτικές εορτές διαρκούσαν 8 ημέρες. (Έξ. 2,15-19, Λευ. 23,36-39 και Αρ. 29,35). Αυτή τη συνήθεια την κληρονόμησε και η Εκκλησία στη λειτουργική της ζωή. Πρώτη μαρτυρία περί παρατάσεως εορτής για οκταήμερο στην εκκλησιαστική ζωή, παρέχεται από τον Ευσέβιο [355].
Πάντως, πολύ νωρίς επικράτησε η συνήθεια, κυρίως στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων, να παρατείνεται ο εορτασμός των μεγάλων εορτών του Πάσχα, των Επιφανείων και της Πεντηκοστής για οκτώ ημέρες.
Η πράξη της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων γρήγορα διαδόθηκε στην Ανατολή και τη Δύση. Κατά μίμηση των εορτών αυτών και οι νεότερες δεσποτικές και θεομητορικές εορτές ακολουθήθηκαν από οκταήμερο εορτασμό, που ολοκληρωνόταν μέσω της αποδόσεως.