Η σχολική επίδοση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητα του παιδιού να διαβάζει, να συγκεντρώνεται και να κατανοεί αυτά που μαθαίνει. Για να συμβεί αυτό, απαιτείται όχι μόνο «καλή όραση» μακριά, αλλά και σωστή λειτουργία του οπτικού συστήματος σε κοντινές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα και η γραφή.
Η όραση δεν είναι μόνο 10/10
Πολλοί γονείς θεωρούν ότι αν το παιδί βλέπει καθαρά τον πίνακα, δεν υπάρχει πρόβλημα.
Όμως, η όραση είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο:
• Τα μάτια πρέπει να συνεργάζονται (διόφθαλμη όραση).
• Πρέπει να μπορούν να εστιάζουν εύκολα σε κοντινές αποστάσεις (προσαρμογή).
• Χρειάζεται να κινούνται με ακρίβεια από λέξη σε λέξη όταν διαβάζουμε (σακκαδικές κινήσεις).
Αν κάποια από αυτές τις λειτουργίες δεν είναι σωστά ανεπτυγμένες, το παιδί μπορεί να
δυσκολεύεται, να κουράζεται εύκολα ή να χάνει τη σειρά του.
Τι δείχνουν οι μελέτες
• Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά 4-5 ετών με αδιόρθωτη υπερμετρωπία είχαν
χαμηλότερες πρώιμες αναγνωστικές δεξιότητες (τεστ πρώιμης γραφής & ανάγνωσης) σε σχέση με συμμαθητές τους, που είχαν φυσιολογική όραση (Kulp et al., 2016).
• Τα παιδιά με αμβλυωπία, σύμφωνα με έρευνες, παρουσιάζουν καθυστερήσεις ή
δυσκολίες στην επεξεργασία οπτικών ερεθισμάτων. Η αμβλυωπία, δηλαδή, μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την οπτική οξύτητα (το πόσο καθαρά βλέπουν) αλλά και τις ανώτερες γνωστικές λειτουργίες, όπως η προσοχή και η οπτική αναζήτηση, κάτι που μπορεί να έχει επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή των παιδιών, π.χ. στην ανάγνωση, την γραφή και την εκτέλεση πολύπλοκων οπτικών εργασιών (Black et al., 2021).
• Η ανεπάρκεια σύγκλισης (δυσκολία των ματιών να στραφούν σωστά προς τα
μέσα για κοντινή εργασία) έχει συσχετιστεί με πονοκεφάλους, θολή όραση και δυσκολία συγκέντρωσης στο διάβασμα.
• Μεγάλη μελέτη στις ΗΠΑ έδειξε ότι η απλή διάθεση διορθωτικών γυαλιών
οράσεως σε μαθητές που τα χρειάζονταν βελτίωσε αισθητά την επίδοσή τους στο
σχολείο (Dudovitz et al., 2020).
Γιατί είναι σημαντικός ο έλεγχος
Σύμφωνα με την παγκόσμια οφθαλμολογική κοινότητα, συστήνεται να γίνεται
τουλάχιστον ένας οφθαλμολογικός έλεγχος μεταξύ 3–5 ετών, ώστε να εντοπιστούν
έγκαιρα πιθανά προβλήματα που μπορεί να επηρεάσουν την όραση και τη μάθηση. Όσο
νωρίτερα εντοπιστεί ένα πρόβλημα, τόσο καλύτερα μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Σημάδια που πρέπει να προσέξουν οι γονείς
• Το παιδί χάνει συχνά τη σειρά του στο διάβασμα.
• Αποφεύγει το διάβασμα ή λέει ότι κουράζεται γρήγορα.
• Κλείνει ή καλύπτει το ένα μάτι.
• Παραπονιέται για πονοκεφάλους ή θολή όραση.
Η όραση παίζει καθοριστικό ρόλο στη σχολική απόδοση. Δεν αρκεί μόνο να «βλέπει» το παιδί καλά στον πίνακα, χρειάζεται να έχει όλα τα οπτικά εργαλεία που θα του επιτρέψουν να μάθει με άνεση. Με έναν απλό προληπτικό οφθαλμολογικό έλεγχο μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας θα έχουν την καλύτερη δυνατή εκκίνηση στο σχολείο.
Καλή σχολική χρονιά!
Χριστίνα Μυρωνίδου, MSc Κλινική Οπτικός Οπτομέτρης
Οπτικά Όρασις, Σαρανταπόρου 6, Κοζάνη