Ο παραδοσιακός θερισμός
Ο Ιούνιος είναι ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού και θεωρείται ότι προέρχεται από τη Ρωμαϊκή θεά, Γιούνου, που αντιστοιχεί στη θεά Ήρα.
Στην Ελληνική λαογραφία έχει αρκετές ονομασίες, όπως, Θεριστής, Πρωτούλης, Αλυτσάτσης, Ρινιαστής, Κερασάς και Λιοτρόπης, ενώ στις 21 του μηνός έχουμε το θερινό Ηλιοστάσιο. Ο μήνας αυτός είναι σημαντικός για τους γεωργούς, γιατί αρχίζει ο θερισμός των γεννημάτων. Ο θερισμός ή όπως αλλιώς, θέρος, το θέρισμα, τα θέρη, αποτελούσε στην ελληνική γεωργική κοινωνία μια σημαντική και επίπονη εργασία του καλοκαιριού. Η εργασία του θερισμού άρχιζε πρωί- πρωί και τελείωνε αργά το βράδυ, το λεγόμενο, νυχτοθέρι. Υπήρχε στις αγροτικές παραδοσιακές κοινότητες η αντίληψη, πρόληψη, να μην θερίζουν Τρίτη και Πέμπτη, για να μην τριφτούν τα στάχια. Αλλά, όμως, ούτε ήθελαν να τελειώνουν το Σάββατο. Σε ορισμένα μέρη, παρατηρούσαν τις φάσεις της σελήνης και άρχιζαν τον θερισμό αμέσως μετά την πανσέληνο, που το φεγγάρι ήταν Καλόφεγγο.
Το πρώτο στάχυ, αφού έκανε την προσευχή, έκοβε ο νοικοκύρης και στη συνέχεια άρχιζε ο ομαδικός θέρος. Τα τέσσερα πρώτα δεμάτια τα έστηναν σε σχήμα σταυρού για την ευλογία του χωραφιού και πολλοί θεωρούσαν ότι αυτά συμβόλιζαν τους Ευαγγελιστές. Οι θεριστές έδεναν τα στάχια γύρω από τη μέση για να μην τους πονάει όλο τον χρόνο η μέση. Τα στάχια που έκοβαν με το δρεπάνι, το οποίο ακόνιζαν με ειδικό ακονιστήρι, αποτελούσαν τις δραξιές, τα πιάσματα, χεριές, χεροβολιές και τα δεμάτια τα μετέφεραν στο αλώνι. Τα δεμάτια αυτά τα έκαναν θημωνιές. Η σημαντική εθιμολογία γύρω από τον θερισμό, συνδέεται με το τέλος του, δηλαδή, το ποθέρι, ξεθερίδια, ξεθερισμός, κ.λ.π. Άφηναν και ορισμένα στάχια αθέριστα, για τη χαρά του χωραφιού, για την καρποφορία του χωραφιού, για τα πετεινά του ουρανού και για τους φτωχούς άλλων περιοχών. Πολλοί ακτήμονες, μόλις τέλειωνε ο κανονικός θερισμός, έμπαιναν στα χωράφια και μάζευαν τα αθέριστα στάχια για να θρέψουν την οικογένειά τους. Άλλωστε, γνωστό είναι και το διήγημα του, Αλ. Παπαδιαμάντη, η Σταχτομαζώχτρα. Τα στάχια αυτά τα ονόμαζαν χωραφομοίρι, γένεια του αφεντικού, του χωραφιού ή δράκο, κ.λ.π. Στην περιοχή της Κοζάνης, αλλά και σε ορισμένα χωριά της Ελασσόνας, υπήρχε ένα έθιμο για τα τελευταία στάχια. Μια γυναίκα έριχνε νερό στις ρίζες του δράκου και αφού τον ξερίζωναν οι θεριστές, τον έδεναν με κόκκινη κλωστή σε τρία μέρη, συμβολίζοντας τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Μετά, τον δράκο τον στόλιζαν με αγριολούλουδα και τον παρέδιδαν στον νοικοκύρη, με πολλές ευχές, για καλοφάγωμα και για καλύτερη σοδειά την άλλη χρονιά.
Τα τελευταία χρόνια, με την πρόοδο της τεχνολογίας και την χρήση μηχανών το θέρισμα και το αλώνισμα έχουν γίνει πολύ ευκολότερα.
Από τη στιγμή που άνθρωπος αποφάσισε να ζήσει οργανωμένα σε οικισμούς ασχολήθηκε και με τη γη. Ο μύθος θέλει τη θεά Δήμητρα ή Δημάτερ (Γαία μάτερ, δηλαδή Γη μητέρα) να διδάσκει τη γεωργία στους θνητούς. Η σπορά κι θερισμός λοιπόν μαζί με την κτηνοτροφία αποτέλεσαν την πρώτη ενασχόληση του ανθρώπου από την εποχή που πέρασε από το στάδιο του κυνηγού και του τροφοσυλλέκτη στο στάδιο του παραγωγού.