Προφήτης Ηλίας: Ο προφήτης Ηλίας είναι ένας μεγάλος προφήτης, που έζησε περίπου 800 χρόνια πριν την έλευση του Χριστού.
Από την ώρα που γεννήθηκε, οι αρχιερείς προφήτεψαν ότι θα ήταν ένα ξεχωριστό παιδί, με πολύ ζήλο για τον Θεό (Ηλίας σημαίνει θεϊκός). Είπαν ότι η ζωή του θα είναι γεμάτη Φως, αν και θα ήταν αυστηρός με τον ισραηλιτικό λαό όμως οι αποφάσεις και η όλη ζωή του θα ήταν ευάρεστες στον Θεό.
Προφήτευσε 25 χρόνια, με πολλούς τρόπους: τρεις φορές κατέβασε φωτιά από τον ουρανό. Με τον λόγο του εμπόδισε τη βροχή και δεν έβρεξε τριάμισι ολόκληρα χρόνια, με αποτέλεσμα να υποφέρουν χιλιάδες άνθρωποι και ζώα από την ξηρασία και την ακαρπία της γης μετά είπε να βρέξει και έβρεξε.
Και πολλά άλλα θαυμαστά έκανε o προφήτης Ηλίας, για να πείσει τους ανθρώπους να αφήσουν τη λατρεία των ψεύτικων θεών και να γυρίσουν πάλι στο «δικό του» Θεό, τον αληθινό Θεό. Ανάστησε και νεκρό το παιδί μιας χήρας γυναίκας που τον έτρεφε θαυματουργικά τα τριάμισι χρόνια της πείνας (της γυναίκας της οποίας δεν τελείωνε το λιγοστό αλεύρι που είχε για να φτιάχνει ψωμί, ώστε να μη πεθάνουν της πείνας για χάρη του προφήτη). Αξιώθηκε ακόμα και το Θεό να δει, όσο είναι δυνατό να Τον δει άνθρωπος, εκεί στο θεοβάδιστο όρος Σινά, όπως περίπου κι ο Μωυσής, όμως εδώ πέρασε δίπλα από τον Ηλία μέσα σε απαλή αύρα.
Τέλος έσχισε και τον Ιορδάνη ποταμό, όπως άλλοτε ο Ιησούς του Ναυή για τον ισραηλιτικό λαό, για να μπορέσει να περάσει απέναντι μαζί του και ο μαθητής του, ο προφήτης Ελισσαίος, ο οποίος είχε ζητήσει «διπλή τη Χάρη από τον δάσκαλό του» κι εκείνος του υποσχέθηκε πως θα γίνει αυτό μόνο αν τον δει να αναλαμβάνεται στους ουρανούς. Πραγματικά, ο προφήτης Ελισσαίος δεν τον έχασε από τα μάτια του και είδε τον προφήτη Ηλία να ανεβαίνει στον ουρανό με πύρινο άρμα. Γι’ αυτό και τα εκκλησάκια του συνήθως βρίσκονται σε ψηλές τοποθεσίες, βουνά και λόφους.
Αυτό το γεγονός γιορτάζουμε στις 20 Ιουλίου και τιμούμε τον μεγάλο αυτόν προφήτη, ο οποίος δεν πέθανε όπως συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους. Μία ακόμη τέτοια περίπτωση αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, πολύ πριν από τον προφήτη Ηλία, με τον Ενώχ, για τον οποίο αναφέρεται ότι «μετέθηκεν αυτόν ο Θεός», επειδή ήταν δίκαιος.
Παραδόσεις
ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ: Ο προφήτης Ηλίας, ο μεγάλος αυτός προφήτης τιμάται από την Εκκλησία στις 20 Ιουλίου. Με τη γιορτή αυτή έχουν συνδεθεί πολλές παραδόσεις και έθιμα της πατρίδος μας. Νοσταλγικοί περίπατοι και εκδρομές για να επισκεφθούν τα εκκλησάκια που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι τοποθετημένα στις κορυφές βουνών, λαϊκά προσκυνήματα και πανηγύρια.
Πολύς κόσμος το έχει μάλιστα «τάμα» να κάνει την διαδρομή με τα πόδια ενώ πολλοί ασθενείς επικαλούνται την βοήθειά του για θεραπεία των ασθενειών τους.
Σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στη Θράκη και τη Μακεδονία, ο προφήτης Ηλίας θεωρούνταν κύριος της βροχής, των βροντών και των κεραυνών.
Αυτό εξηγείται από τα γεγονότα που εξιστορούνται στην Παλαιά Διαθήκη για την ξηρασία που επέβαλε ο Ηλίας και το μετά τριετία άνοιγμα του ουρανού για να ξαναπέσει βροχή.
Οι χωρικοί μάλιστα της Βόρειας Θράκης, πού ήρθαν στην Ελλάδα το 1923 και εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Μακεδονία, πρόσφεραν στον άγιο «κουρμπάνι».
Ο κίνδυνος από την κάψα του ηλίου, αλλά και από την καλοκαιρινή νεροποντή, συνδέθηκε με τον προφήτη Ηλία.
Σε αλλά μέρη της Μακεδονίας η δοξασία για την καταδίωξη του διαβόλου από τον προφήτη συναντάται παραλλαγμένη:
Ο Ηλίας δεν κυνηγάει το διάβολο αλλά τη «λάμια», η οποία καταστρέφει τις καλλιέργειες του ανθρώπου.
Οι χριστιανοί στη Βουλγαρία πίστευαν ότι ὁ άγιος κυνηγάει τη «λάμια» καθισμένος πάνω σε χρυσό άρμα και καταδιώκει το δράκο που τρώει τα γεννήματά τους στα χωράφια. Μόλις ο προφήτης τον δει, ρίχνει εναντίον του τους κεραυνούς.
O προφήτης Ηλίας τιμάται στην κορυφή λόφων, υψωμάτων και βουνών («στα ψηλώματα»).
Πολλές κορυφές φέρουν το όνομα του και οι περισσότερες έχουν εκκλησάκια ή εικονοστάσια αφιερωμένα σ’ αυτόν γι’ αυτό τον λόγο. Η εξήγηση για την τιμή αυτή «στα ψηλώματα» συνδέεται με διάφορες κατά περιοχές παραδόσεις του λαού.
Στην Αχαΐα διηγούνται ότι «ο Άι Λιας ήταν ναύτης, και επειδή έπαθε πολλά στη θάλασσα και πολλές φορές κόντεψε να πνιγεί, βαρέθηκε τα ταξίδια και αποφάσισε να πάει σε μέρος που να μη ξέρουν τι είναι θάλασσα και τι είναι καράβια.
Βάζει το λοιπόν στον ώμο το κουπί του και βγαίνει στη στεριά.
Όποιον συναντούσε τον ρωτούσε τι είναι αυτό πού βαστάει. Όσο του έλεγαν “κουπί” τραβούσε ψηλότερα, ώσπου έφτασε στην κορυφή του βουνού.
Ρωτάει τους ανθρώπους που βρήκε εκεί τι είναι, και του λένε “ξύλο”. Κατάλαβε λοιπόν πως αυτοί δεν είχαν δει ποτέ τους κουπί και έμεινε μαζί τους εκεί στα ψηλά».
Σύμφωνα με παραλλαγή της παράδοσης αυτής στην Κεφαλονιά, ο άγιος είναι στις κορυφές, γιατί δεν πάτησε ποτέ στον κάμπο, ούτε σε χώμα τον θάψανε. Γυρίζει με το άρμα του στον ουρανό και μονάχα στις κορυφές στέκει και ανασαίνει. Κι όταν ζούσε, έτσι του άρεσε να βρίσκεται στα βουνά».